เป็นโครงที่ได้ก่อตั้งมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2514 โดยองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรม แห่งสหประชาชาติ (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization: UNESCO) จากวิสัยทัศน์ของนักวิทยาศาสตร์ที่มารวมตัวกันภายใต้กรอบของ UNESCO ที่มองเห็นว่า ต้องมีความร่วมมือกันทางด้านมนุษย์และชีวมณฑลเพื่อช่วยพัฒนาความรู้ทางด้านวิทยาศาสตร์ในการจัดการและสงวนรักษาทรัพยากรอย่างถูกต้อง โดยโครงการมนุษย์และชีวมณฑลมีลักษณะการดำเนินงานเป็นโครงการวิจัยและฝึกอบรมเพื่อพัฒนาพื้นฐานของงานด้านวิทยาศาสตร์ และสังคมศาสตร์ เพื่อการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างถูกต้องและอนุรักษ์แหล่งทรัพยากร และส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ
ปัจจุบันตั้งแต่ปี 2559 มีพื้นที่สงวนชีวมณฑลทั่วโลกจำนวน 669 แห่ง กระจายอยู่ใน 120 ประเทศ โดยประเทศไทยได้เข้าร่วมโปรแกรมมนุษย์และชีวมณฑล ในปี พ.ศ. ๒๕๑๙ และมีพื้นที่ที่ได้รับการประกาศเป็นพื้นที่สงวนชีวมณฑลจำนวน 4 แห่ง ได้แก่